Orhun Abideleri Kul Tigin Yaziti Guney Cephesi

Bilge Kağan tarafından kardeşi Kül Tigin adına yaptırılmıştır. Orhun yazıtları arasında dikkat çeken Kül Tigin abidesi günümüze dair ipuçlarıda vermektedir. Bu nedenle bir öğüt yazısı da denilebilir.

Zamanla aşınarak bazı kısımları silinmiş ve çözümlenememiştir. İlk bulunduğunda devrilmiş haldeydi.

Orhun yazıtlarından Kül Tigin abidesinin güney yüzü;

Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Kağanı, bu zamanda oturdum. Sözümü tamamiyle
işit. Bilhassa küçük kardeş yeğenim, oğlum, bütün soyum, milletim, güneydeki
Şadpıt beyleri, kuzeydeki Tarkat, Buyruk beyleri, Otuz Tatar ........... Dokuz
Oğuz beyleri, milleti! Bu sözümü iyice işit, adamakıllı dinle: Doğuda gün
doğusuna, güneyde gün ortasına, batıda gün batısına, kuzeyde gece ortasına
kadar, onun içindeki millet hep bana tâbidir. Bunca milleti hep düzene soktum. O
şimdi kötü değildir. Türk kağanı Ötüken ormanında otursa ilde sıkıntı yoktur.
Doğuda Şantung ovasına kadar ordu sevk ettim, denize ulaşmama az kaldı. Güneyde
Dokuz Ersin'e kadar ordu sevk ettim, Tibet'e ulaşmama az kaldı. Batıda İnci
nehrini geçerek Demir Kapı'ya kadar ordu sevk ettim. Kuzeyde Yir Bayırku yerine
kadar ordu sevk ettim. Bunca yere kadar yürüttüm. Ötüken ormanından daha iyisi
hiç yokmuş. İl tutacak yer Ötüken ormanı imiş. Bu yerde oturup Çin milleti ile
anlaştım. Altını, gümüşü, ipeği ipekliyi sıkıntısız öylece veriyor. Çin
milletinin sözü tatlı, ipek kumaşı yumuşak imiş. Tatlı sözle, yumuşak ipek
kumaşla aldatıp uzak milleti öylece yaklaştırırmış. Yaklaştırıp, konduktan
sonra, kötü şeyleri o zaman düşünürmüş. İyi bilgili insanı, iyi cesur insanı
yürütmezmiş. Bir insan yanılsa, kabilesi, milleti, akrabasına kadar
barındırmazmış. Tatlı sözüne, yumuşak ipek kumaşına aldanıp çok çok, Türk
milleti, öldün; Türk milleti, öleceksin! Güneyde Çogay ormanına, Tögültün
ovasına konayım dersen, Türk milleti, öleceksin! Orda kötü kişi şöyle
öğretiyormuş: Uzak ise kötü mal verir, yakın ise iyi mal verir diyip öyle
öğretiyormuş. Bilgi bilmez kişi o sözü alıp, yakına gidip, çok insan, öldün! O
yere doğru gidersen, Türk milleti öleceksin! Ötüken yerinde oturup kervan,
kafile gönderirsen hiç bir sıkıntın yoktur. Ötüken ormanında oturursan ebediyen
il tutarak oturacaksın. Türk milleti, tokluğun kıymetini bilmezsin. Açlık,
tokluk düşünmezsin. Bir doysan açlığı düşünmezsin. Öyle olduğun için, beslemiş
olan kağanının sözünü almadan her yere gittin. Hep orda mahvoldun, yok edildin.
Orda, geri kalanınla her yere hep zayıflayarak, ölerek yürüyordun. Tanrı
buyurduğu için, kendim devletli olduğum için, kağan oturdum. Kağan oturup aç,
fakir milleti hep toplattım. Fakir milleti zengin kıldım. Az milleti çok kıldım.
Yoksa, bu sözümde yalan var mı? Türk beyleri, milleti, bunu işitin! Türk
milletini toplayıp il tutacağını burda vurdum. Yanılıp öleceğini yine burda
vurdum. Her ne sözüm varsa ebedî taşa vurdum. Ona bakarak bilin. Şimdiki Türk
milleti, beyleri, bu zamanda itaat eden beyler olarak mı yanılacaksınız? Ben
ebedî taş yontturdum .... Çin kağanından resimci getirdim, resimlettim. Benim
sözümü kırmadı. Çin kağanının maiyetindeki resimciyi gönderdi. Ona bambaşka
türbe yaptırdım. İçine dışına bambaşka resim vurdurdum. Taş yontturdum.
Gönüldeki sözümü vurdurdum ... On Ok oğluna, yabancına kadar bunu görüp bilin.
Ebedî taş yontturdum ... İl ise, şöyle daha erişilir yerde ise, işte öyle
erişilir yerde ebedî taş yontturdum, yazdırdım. Onu görüp öyle bilin. Şu taş
.... dım. Bu yazıyı yazan yeğeni Yollug Tigin.